ဓမ္မကဗျာများ
“သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကလမ်းစဉ်”
ဣရိယာပထ,သမ္ပဇည
ဓာတုမနသီ၊ ဤသုံးလီ
အခြေတည် ဝိပဿနာ။
“ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်လည်ပုံ,ရပ်ပုံ”
*သွားလိုသဘော သွားသောရုပ်နာမ်၊
သွားတယ်လို့မှ မသိအမှန်၊
အဝိဇ္ဇာဒုန်း ပိတ်ဖုံးကာရံ၊
သမုပ်စက် တစ်ချက်လည်တဲ့ပြန်။
သွားလိုသဘော သွားသောရုပ်နာမ်၊
“သွားတယ်”မှတ်ရှု သိမှုအမှန်၊
အဝိဇ္ဇာခဲ ဖောက်ခွဲပယ်လှန်၊
သမုပ်စက် ချိုးဖျက်ဝိဇ္ဇာဉာဏ်။
(သွား, ရပ်, ထိုင်, အိပ်, အတူတူ)
*မျက်စိ,အဆင်း မြင်ခြင်းရုပ်နာမ်၊
မြင်တယ်လို့မှ မသိအမှန်၊
အဝိဇ္ဇာဒုန်း ပိတ်ဖုံးကာရံ၊
သမုပ်စက် တစ်ချက်လည်တဲ့ပြန်။
မျက်စိ,အဆင်း မြင်ခြင်းရုပ်နာမ်၊
“မြင်တယ်”မှတ်ရှု သိမှုအမှန်၊
အဝိဇ္ဇာခဲ ဖောက်ခွဲပယ်လှန်၊
သမုပ်စက် ချိုးဖျက်ဝိဇ္ဇာဉာဏ်။
(နှလုံး သဘော သိခြင်း ရုပ်နာမ်)
(မြင်,ကြား,နံ,စား,ထိ,သိ၊အတူတူဆို)
သုံးဖြာဘေး၀ဋ် ပြေးမလွတ်တယ်၊
အဝိဇ္ဇာဒုန်း အုပ်ဖုံးကာကွယ်၊
တဏှာနုသယ မြစ်မသူတွယ်၊
သင်္ခါရ သူကစီမံချယ်။
သုံးဖြာ၀ဋ်ဘေး လွတ်အေးဘို့ရယ်၊
အာရုံနဲ့တွေ့ မမေ့နဲ့ကွယ်၊
အမြဲမပြတ် ရှုမှတ်သူရယ်၊
သုံး၀ဋ်ဘေး လွတ်အေးကြလိမ့်မယ်။
“ဗုဒ္ဓမိန့်ဟ မြတ်ဓမ္မ”
တရားအလုပ် အားထုတ်ချင်သ၊ူ
ဆရာရှာပြီး သူ့နည်းခံယူ၊
ဥပတိဿ ယူကြနမူ၊
မြတ်ဘုရား ဟောကြားမိန့်တော်မူ။
ဆရာကင်းပ မြတ်လှယောဂီ၊
ယူထာဘူတ ကျနမညီ၊
အချိန်မဖြုန်း နှလုံးကြည်ကြည်၊
ဆရာမြတ် ဆည်းကပ်မကြာမှီ။
လူကောင်းဘ၀ ရကြသောခါ၊
ရှင်တော်ဟောထုတ် အလုပ်ဓမ္မာ၊
ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် အားထုတ်ခါခါ၊
ခုဘ၀ ရောက်ကြနိဗ္ဗူတာ၊
ဖြစ်ခွင့်အနုသယ သမုဒယကိုပင်၊
သတ်ဖြတ်နိုင်မှ နိဗ္ဗာန်ကိုမြင်၊
ဖြစ်ခွင့်မသတ် အမှတ်မထင်၊
နိဗ္ဗာန်သောင်းကမ်း အောင်လမ်းသူမမြင်။
“သီလနှစ်ပါးကိုပြခြင်း”
သီလဆိုတာက ၂-ခုပြား
ကျင့်သီလက တခုတပါး
ဆောင်သီလက တခုတပါး
ကျင့်သီလဆိုတာက၊ စာရိတ္တတရား
ဆောင်သီလဆိုတာက၊ ဝါရိတ္တတရား
ရိုသေရမည့်သူကို ရိုသေရာ၊
မှတ်ပါ စာရိတ္တာ။
ကိုင်းရှိုင်းရမည့်သူကို ကိုင်းရှိုင်းရာ၊
မှတ်ပါ စာရိတ္တာ။
ငါးပါးသီလ စောင့်ခဏ၊
ဝါရိတ္တ သီလလုံ။
ရှစ်ပါးသီလ, ဆယ်ပါးသီလစောင့်ခဏ
ဝါရိတ္တ သီလလုံ။
“သီလ၏အကျိုးကိုပြခြင်း”
ကျင့်လေသီလ ကျိုးဖလ
နှလုံးသာယာ ဝမ်းမြောက်စွာ။
နှစ်လိုကိုယ်စိတ် ငြိမ်းချမ်းပိမ့်
ချမ်းသာတည်ကြည် မြင်မှန်သည်။
ငြီးငွေ့မဂ်ရောက် ဖိုလ်လဲပေါက်
ဉာဏ်မှောက်စုံစွာ ပစ္စဝေက္ခဏာ။
ခန္ဓာဇာတ်သိမ်း ကင်းလွတ်ငြိမ်း
မြတ်ကိန်းနုပါ နိဗ္ဗူတာ။
“သီလငါးပါးကိုပြခြင်း”
ဝိပဿနာစိတ် ဖြစ်ခိုက်ကြုံလာ
ပယ်ဖျောက်တဲ့စိတ် အဝိဇ္ဇာ
ပဟာနသီလ ဖြစ်တော့သည်သာ။
ဝိပဿနာစိတ် ဖြစ်ခိုက်ကြုံလာ
ရှောင်ကြဉ်တဲ့စိတ် ကိလေသာ
ဝေရမဏိသီလ ဖြစ်တော့သည်သာ။
ဝိပဿနာစိတ် ဖြစ်အောင်ကိုသာ
စေ့ဆော်တဲ့ စေတနာ
စေတနာသီလ ဖြစ်တော့သည်သာ။
ဝိပဿနာစိတ်၌ ဝင်ဆိုက်၍သာ
ပြည့်စုံတဲ့ သံဝရာ
သံဝရသီလ ဖြစ်တော့သည်သာ။
ဝိပဿနာဖြစ်ဘိ မသိမောဟာ
လွန်ကြူးမှု မဖြစ်တာ
အဝီတိက္ကမသီလ ဖြစ်တော့သည်သာ။
ပယ်ဖျောက်မှု = ပဟာနသီလံ
ရှောင်ကြဉ်မှု = ဝေရမဏိသီလံ
စေ့ဆော်မှု = စေတနာသီလံ
စောင့်ရှောက်မှု = သံဝရသီလံ
မလွန်ကြူးမှု =အဝီတိက္ကမသီလံ
“သမာဓိဘေး(၆)ပါး”
မကြံ ဟောင်း,သစ် လျော့,တင်းလွတ်၊
ခွါ,ညွှတ် ဘေးခြောက်တန်။
ယောဂီအများ သတိထား၊
ပယ်ရှား လွတ်အောင်ကြံ။
မလျော့မတင်း စောင်းကြိုးညင်း၊
မယွင်း ယူအမှန်။
ရှုမြဲမှတ်မြဲ ပြတ်မစဲ အမြဲမှတ်ရမည်၊
ရှုမှတ်မပျင်း ရုပ်နာမ်လင်း၊ ကွေကွင်းဒိဋ္ဌိကြွေ၊
ဒိဋ္ဌိကြွေမှ မဂ်သောတ၊ မုချ ရကြမည်။
“ကိလေသာစင် စိတ်(၇)မျိုး”
စွန့်ကြဲမှုထင် ကိလေသာစင်
သမထနိမိတ်ထင် ကိလေသာစင်
အပျက်လက္ခဏာထင် ကိလေသာစင်
နိဗ္ဗာန်ကိုထင် ကိလေသာစင်
စျာန်စိတ်အစဉ် ကိလေသာစင်
စျာန်အနီး၌ပင် ကိလေသာစင်
ရုပ်၊နာမ်ကိုမြင် ကိလေသာစင်
“နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်”
“မျက်စိ”
မျက်စိ,အဆင်း၏ ရုပ်မှန်ပြင်
မြင်တယ်မှတ်၍ ပွတ်တိုက်လျှင်
မြင်စိတ်ဆိုတဲ့ နာမ်ရိပ်ထင်
ဖဿကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်
ဝေဒနာကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်
ဝိညာဏ်ကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်
(နား,အသံ,ကြားစိတ်၊နှာခေါင်း, အနံ့,
နံစိတ်၊လျှာ,အရသာ,စားစိတ၊်ကိုယ်,
အတွေ့,ထိစိတ်၊နှလုံး,သဘော,သိစိတ်၊
အထက်ကအတိုင်းအတူတူဆို)
“ရုပ်နာမ်ကွဲပုံ”
“မျက်စ်”
မျက်စိ,အဆင်းက တခုဘဲ
မြင်တဲ့စိတ်က တခုဘဲ
မြင်တယ်မှတ်ရာ၌ နှစ်ခုကွဲ
စိတ်ထဲမှာထင် ဉာဏ်အမြင်
မျက်စိ,အဆင်းထင် ရုပ်ကိုမြင်
မြင်စိတ်ကိုထင် နာမ်ကိုမြင်
နှစ်ပါးစုံကိုထင် ရုပ်နာမ်မြင်။
(နား,အသံ,ကြားစိတ်၊နှာခေါင်း, အနံ့,
နံစိတ်၊လျှာ,အရသာ,စားစိတ၊်ကိုယ်,
အတွေ့,ထိစိတ်၊နှလုံး,သဘော,သိစိတ်၊
အထက်ကအတိုင်းအတူတူဆို)
“ဒိဋ္ဌိစင်ကြယ်ပုံကို ပြခြင်း”
မြင်လေနာမ်, ရုပ် အတ္တချုပ်
ချုပ်ပါသောကြောင့် သဿ်,ဥစ်ကုန်
ကုန်ပါလေခြင်း သက္ကာကင်း
၆၂ ကွင်း ဒိဋ္ဌိရင်း
လွတ်ကင်းမှန်စွာ သုံးဘုံမှာ။
“သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ၂၀ကိုပြခြင်း”
“ရုပ်”
ရုပ်ကို – ငါဟုယူမှားမှု
ငါ၌လဲ – ရုပ်ဟုယူမှားမှု
ရုပ်၌လဲ – ငါဟုယူမှားမှု
ရုပ်ရှိခန္ဓာကို – ငါဟုဆို။
(ရုပ်,ဝေဒနာ,သညာ,သင်္ခါရ,ဝိညာဏ်)
“ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်”
“စက္ခု”
ပေါ်ခဲ့ပြီးတဲ့၊ ရုပ်နာမ်စဉ်
မြင်တယ်မှတ်ခိုက်၊ ကြောင်း,ကျိုးမြင်
ပစ္စယရိဂ္ဂဟ၊ ဉာဏ်ဟုထင်
ဟေတုအကြောင်းလဲ၊ ဉာဏ်မှာမြင်
ပစ္စယအကြောင်းလဲ၊ ဉာဏ်မှာမြင်
(သောတ,ဃာန,ဇိဝှါ,ကာယ,မန
အထက်ကအတိုင်းအတူတူဆို)
“ရုပ်အကြောင်းပေါ်ပုံ”
မျက်စိ,အဆင်းကြောင့် မြင်တာဘဲ
နား,အသံကြောင့် ကြားတာဘဲ
နှာခေါင်း,အနံ့ကြောင့် နံတာဘဲ
လျှာ,အရသာကြောင့် စားတာဘဲ
ကိုယ်,အတွေ့ကြောင့် ထိတာဘဲ
နှလုံး,သဘောကြောင့် သိတာဘဲ
“နာမ်အကြောင်းထင်ပုံ”
သွားခြင်လို့လဲ၊ သွားတာဘဲ
ရပ်ခြင်လို့လဲ၊ ရပ်တာဘဲ
ထိုင်ခြင်လို့လဲ၊ ထိုင်တာဘဲ
အိပ်ခြင်လို့လဲ၊ အိပ်တာဘဲ
“ရုပ်အကြောင်းကိုခွဲပြခြင်း”
“မျက်စိ”
မျက်စိ,အဆင်းကြောင့်၊ မြင်တယ်ထင်
ရုပ်အကြောင်း,နာမ်အကျိုး၊ ဉာဏ်မှာမြင်
မျက်စိ,အဆင်းထင်၊ အကြာင်းရုပ်ထင်
မြင်စိတ်ကိုထင်၊ အကျိုးနာမ်ထင်
(နား,နှာခေါင်း,လျှာ,ကိုယ်,
အထက်ကအတိုင်းအတူတူဆို)
“နာမ်အကြောင်းကိုခွဲပြခြင်း”
“သွား”
သွားခြင်လို့လဲ၊ သွားတယ်ထင်
နာမ်အကြောင်း,ရုပ်အကျိုး၊ ဉာဏ်မှာမြင်
သွားလိုသဘောထင်၊ အကြောင်းနာမ်ထင်
သွားသောသဘောထင်၊ အကျိုးရုပ်ထင်
(ရပ်,ထိုင်,အိပ်အထက်ကအတိုင်းအတူတူဆို)
“ယုံမှားကင်းပျောက်ပုံ”
မြင်လေကြောင်း,ကျိုး ယုံမှားမျိုး
ကာလကိုမှတ် ၁၆-ရပ်
ဌာနမှာ-ရှစ် အာရုံ-နှစ်
ယူမှားခြင်းရာ တခုသာ
ပျောက်ပျက်ကုန်ကင်း အာရုံရှင်း
ဉာဏ်ရင်းမှန်စွာ ပစ္စယာ။
“ပညတ်ထင် ပရမတ်ထင်”
ပညတ်ကို တွေ့ထင်တာ
အနုသယကိလေသာ မကွာ။
ပရမတ်ကို တွေ့ထင်တာ
အနုသယကိလေသာ မပါ။
“ကိလေသာသုံးပါး”
ဖြစ်ခွင့်ပြု အနုသယံ
ဖြစ်ပေါ်မှု ပရိယုဋ္ဌာန်
လွန်ကျူးမှု ဝီတိက္ကမံ။
ရုပ်နာမ်ဖြစ်က ဖြစ်ခွင့်ရှိ
ရုပ်နာမ်ပျက်က ဖြစ်ခွင့်မရှိ။
“အာရုံသုံးပါး”
ကိလေသာ၏အာရုံက ပုဂ္ဂိုလ်ဘဲ
၀ိပဿနာ၏အာရုံက ရုပ်နာမ်ဘဲ
မဂ်ဉာဏ်၏အာရုံက နိဗ္ဗာန်ဘဲ
ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုတာ ပညတ်ဘဲ
ရုပ်, နာမ်ဆိုတာ ပရမတ်ဘဲ
နိဗ္ဗာန်ဆိုတာ ပရမတ်ဘဲ
ရုပ်, နာမ်ပရမတ်က သင်္ခတဘဲ
နိဗ္ဗာန်ပရမတ်က အသင်္ခတဘဲ
“သောတာပန်ဖြစ်ကြောင်းအင်္ဂါ(၄)ပါး”
သူတော်သူမြတ် မြဲဆည်းကပ်၍၊
မှတ်မှတ်သားသား တရားကိုနာ၊
ဖြူစွာနှလုံး တဖြောင့်သုံးလျှက်၊
အားတက်ကျင့်ကြံ သောတာပန်၊
ဖြစ်ရန်အကြောင်း လေးပါးတည်း။
“ဗျိုင်းပုံပမာ”
ရေကတွတ်ပေါက် ဗျိုင်းငါးကောက်သို့၊
မရောက်သေးငါး လွန်ပြီးငါး၌၊
မထားအာရုံ ပေါ်ဆဲကြုံငါး၊
အာရုံထား၏ အများယောဂီ
ဗျိုင်းပုံမှီ။
#သတိနှင့်အတ္တပယ်ပုံ
ချစ်သားမောဃ – မောင်ရာဇ
ထင်သောသတိနှင့်လဲ – အတ္တပယ်
လောကတရား – သုဉ်းဆိတ်ငြား
သေမင်းလွန်လို့လဲ – မမြင်နိုင်ဘွယ်
ရုပ်အနိစ္စ – ရှုမြင်က
လောကမှာလဲ – သုဉ်းဆိတ်တယ်
ဝေဒနာအနိစ္စ – ရှုမြင်က
လောကမှာလဲ – သုဉ်းဆိတ်တယ်
သညာအနိစ္စ – ရှုမြင်က
လောကမှာလဲ – သုဉ်းဆိတ်တယ်
သင်္ခါရအနိစ္စ – ရှုမြင်က
လောကမှာလဲ – သုဉ်းဆိတ်တယ်
ဝိညာဏ်အနိစ္စ – ရှုမြင်က
လောကမှာလဲ – သုဉ်းဆိတ်တယ်
ကြာဖက်ပေါ်ရောက် – မိုးရေပေါက်
လျှောကျဆင်းလို့လဲ – သန့်ရှင်းတယ်
ကြက်တောင်ကြောညှင်း – မီးမြှိုက်သွင်း
တွန့်လိပ်ခြင်းဖြင့်လဲ – ကောက်ကွေ့တယ်
သုံးပါးဖြစ်ခြင်း – ဝဋ်ဘုံတွင်း
စိတ်ရင်းဟာကလဲ – မငြိတွယ်ဘွယ်
ဗန်းဆန်ကောတွင်း – မုန့်ညက်သွင်း
ဆင့်လေခြင်းနှင့်လဲ – တူလှတယ်
ဝါဘတ်ချင်းတွင်း – လေးကိုသွင်း
ဘတ်နေခြင်းနှင့်လဲ – တူလှတယ်
ရုပ်နာမ် ၂-ကွင်း – အာရုံရင်း
သိမ်မွေ့ခြင်းကလဲ – ထပ်တူဟယ်
နိဗ္ဗာန်အေးခြင်း – အာရုံတွင်း
ကျဆင်းပြန်မှလဲ – လွတ်မြောက်တယ်
နိဗ္ဗာန်အေးခြင်း – အာရုံတွင်း
မကျဆင်းပြန်ကလဲ – ရုပ်နာမ်တွယ်။
“သစ္စာလေးပါး”
” ဒေသနာ သစ္စာလေးပါး”
သစ္စာဆိုတာကလဲ – လေးခုပြား
ဒုက္ခသစ္စာဆိုတာကလဲ – တစ်ခုတစ်ပါး
သမုဒယသစ္စာဆိုတာကလဲ – တစ်ခုတစ်ပါး
နိရောဓသစ္စာဆိုတာကလဲ – တစ်ခုတစ်ပါး
မဂ္ဂသစ္စာဆိုတာကလဲ – တစ်ခုတစ်ပါး
” အာရုံထင် – ဥပစာသစ္စာ”
ပွားမှု, သတိထင် – မဂ္ဂသစ္စာပင်
ပေါ်မှု, ရုပ်နာမ်ထင် – ဒုက္ခသစ္စာပင်
ပယ်မှု, လောဘထင် – သမုဒယသစ္စာပင်
ချုပ်မှု, တဏှာထင် – နိရောဓသစ္စာပင်
“အလုပ်သစ္စာ”
မဂ္ဂသစ္စာပွားမှ – ဒုက္ခသစ္စာပေါ်
ဒုက္ခသစ္စာပေါ်မှ – သမုဒယသစ္စာပယ်
ပယ်တဲ့သမုဒယ – နိရောဓ
“မုချသစ္စာ”
ပွားမှု, သတိထင် – မဂ္ဂသစ္စာပင်
ပေါ်မှု, ရုပ်နာမ်ထင် – ဒုက္ခသစ္စာပင်
ပယ်မှု, လောဘထင် – သမုဒယသစ္စာပင်
ချုပ်မှု, ရုပ်နာမ်ထင် – နိရောဓသစ္စာပင်
“သစ္စာအနက် ၁၆-ချက်”
“ဒုက္ခသစ္စာ – ၄”
နှိပ်စက်တဲ့သဘောကလဲ – ဒုက္ခပဲ
ပြုပြင်တဲ့သဘောကလဲ – ဒုက္ခပဲ
ပူလောင်တဲ့သဘောကလဲ – ဒုက္ခပဲ
ဖောက်ပြန်တဲ့သဘောကလဲ – ဒုက္ခပဲ
ဒုက္ခဿ – ပီဠနဋ္ဌော, သင်္ခတဋ္ဌော,
သန္တာပဋ္ဌော, ဝိပရိဏာမဋ္ဌေ၊ တထဋ္ဌော။
“သမုဒယသစ္စာ – ၄”
အားထုတ်တဲ့သဘောကလဲ – သမုဒယပဲ
အကြောင်းဆိုတဲ့သဘောကလဲ – သမုဒယပဲ
ကပ်ငြိတဲ့သဘောကလဲ – သမုဒယပဲ
ပိတ်ပင်တဲ့သဘောကလဲ – သမုဒယပဲ
သမုဒယဿ – အာယူဟနဋ္ဌော, နိဒါနဋ္ဌော
သံယောဂဋ္ဌော, ပလိဗောဓဋ္ဌော၊ တထဋ္ဌော။
“နိရောဓသစ္စာ – ၄”
ကျွတ်လွတ်တဲ့သဘောကလဲ – နိရောဓပဲ
ကင်းဆိတ်တဲ့သဘောကလဲ – နိရောဓပဲ
မပြုပြင်တဲ့သဘောကလဲ – နိရောဓပဲ
မသေတဲ့သဘောကလဲ – နိရောဓပဲ
နိရောဓဿ – နိဿရဏဋ္ဌော, ဝိဝေကဋ္ဌော,
အသင်္ခတဋ္ဌော, အမတဋ္ဌော၊ တထဋ္ဌော။
“မဂ္ဂသစ္စာ – ၄”
ထွက်မြောက်တဲ့သဘောကလဲ – မဂ္ဂပဲ
အကြောင်းဆိုတဲ့သဘောကလဲ – မဂ္ဂပဲ
မြင်နိုင်တဲ့သဘောကလဲ – မဂ္ဂပဲ
ကြီးမှူးတဲ့သဘောကလဲ – မဂ္ဂပဲ
မဂ္ဂဿ – နိယျာနဋ္ဌော, ဟေတုဋ္ဌော,
ဒဿနဋ္ဌော, အာဓိပတေယျဋ္ဌော၊ တထဋ္ဌော။
မျက်စိ,အဆင်း၏ ရုပ်မှန်ပြင်၊
မြင်တယ်မှတ်၍ ပွတ်တိုက်လျှင်၊
မြင်စိတ်ဆိုတဲ့ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဖဿကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဝေဒနာကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဝိညာဏ်ကြောင့်လဲ နာမ်ရ်ပ်ထင်။
နား,အသံ၏ ရုပ်မှန်ပြင်၊
ကြားတယ်မှတ်၍ ပွတ်တိုက်လျှင်၊
ကြားစိတ်ဆိုတဲ့ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဖဿကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဝေဒနာကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဝိညာဏ်ကြောင့်လဲ နာမ်ရ်ပ်ထင်။
နှာခေါင်း,အနံ့၏ ရုပ်မှန်ပြင်၊
နံတယ်မှတ်၍ ပွတ်တိုက်လျှင်၊
နံစိတ်ဆိုတဲ့ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဖဿကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဝေဒနာကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဝိညာဏ်ကြောင့်လဲ နာမ်ရ်ပ်ထင်။
လျှာ,အရသာ၏ ရုပ်မှန်ပြင်၊
စားတယ်မှတ်၍ ပွတ်တိုက်လျှင်၊
စားစိတ်ဆိုတဲ့ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဖဿကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဝေဒနာကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဝိညာဏ်ကြောင့်လဲ နာမ်ရ်ပ်ထင်။
ကိုယ်,အတွေ့၏ ရုပ်မှန်ပြင်၊
ထိတယ်မှတ်၍ ပွတ်တိုက်လျှင်၊
ထိစိတ်ဆိုတဲ့ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဖဿကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဝေဒနာကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဝိညာဏ်ကြောင့်လဲ နာမ်ရ်ပ်ထင်။
နှလုံး,သဘော၏ ရုပ်မှန်ပြင်၊
သိတယ်မှတ်၍ ပွတ်တိုက်လျှင်၊
သိစိတ်ဆိုတဲ့ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဖဿကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဝေဒနာကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်၊
ဝိညာဏ်ကြောင့်လဲ နာမ်ရိပ်ထင်။
ဖွတ်ဖမ်းတဲ့ဥပမာ
ခြောက်ခုပေါက်ရှိ၊ တောင်ပို့မကွယ်၊
ဝင်ထွက်တဲ့၊ ဖွတ်ကိုဟယ်၊
ဘယ်လိုဖမ်းမှ၊ မိပါ့မယ်။
ငါးပေါက်ကိုပိတ်၊ တပေါက်ကကွယ်၊
စောင့်၍ဖမ်း၊ ဖွတ်ဖမ်းသည်၊
တကယ်ဖမ်းကြည့်၊ မိလိမ့်မယ်။
မျက်စိစပြု၊ ခြောက်ခုကိုယ်မယ်၊
ဝင်ထွက်တဲ့၊ စိတ်ကိုဟယ်၊
ဘယ်လိုဖမ်းမှ၊ မိပါ့မယ်။
မျက်စိ,အဆင်း မြင်ခိုက်မှာကွယ်၊
မြင်သိတဲ့ စိတ်ကိုဟယ်၊
မြင်တယ်မှတ်ကြည့် မိလိမ့်မယ်။
နားနှင့်အသံ ကြားခိုက်မှာကွယ်၊
ကြားသိတဲ့ စိတ်ကိုဟယ်၊
ကြားတယ်မှတ်ကြည့် မိလိမ့်မယ်။
နှာခေါင်း,အနံ့ နံခိုက်မှာကွယ်၊
နံသိတဲ့ စိတ်ကိုဟယ်၊
နံတယ်မှတ်ကြည့် မိလိမ့်မယ်။
လျှာ,အရသာ စားခိုက်မှာကွယ်၊
စားသိတဲ့ စိတ်ကိုဟယ်၊
စားတယ်မှတ်ကြည့် မိလိမ့်မယ်။
ကိုယ်နှင့်အတွေ့ ထိခိုက်မှာကွယ်၊
ထိသိတဲ့ စိတ်ကိုဟယ်၊
ထိတယ်မှတ်ကြည့် မိလိမ့်မယ်။
နှလုံးသဘော သိခိုက်မှာကွယ်၊
သိသိတဲ့ စိတ်ကိုဟယ်၊
သိတယ်မှတ်ကြည့် မိလိမ့်မယ်။
(#မင်္ဂလာသုတ်: ၃၈-ဖြာမင်္ဂလာ) #သံပေါက်
——–~~~~~~—————–
ဗုဒ္ဓဟောကြား၊ ဤတရား နာကြားအာနန္ဒာ ။ ဇေတ၀န်ခေါ်၊ ထိုကျောင်းတော်၊ နီးသော်သာ၀ထ္တိ။ကျောင်းလှူရှင်ကား၊ သူဌေးသား ၊ မှတ်သားအနာတပိဏ် ။ ထိုကျောင်းတော်မှာ ၊ မြတ်ဗုဒ္ဓါ ၊ စံပါနေခိုက်မှာ ။အမည်တပါး ၊ မထင်ရှား ၊ နတ်သားရောက်လို့လာ ။ ညဥ့်ဦးလွန်လာ ၊ သန်းခေါင်ခါ ၊ ချဉ်းလာကျောင်းတော်ရာ ။ လွန်စွာနှစ်သက် ၊ အဆင်းဖက် ၊ လင်းလက်ကိုယ်ရောင်ဝါ ။ ဇေတ၀န်တွင်း ၊ ကိုယ်ရောင်၀င်း၊ ထွန်းလင်းစေလျက်သာ ။ ဗုဒ္ဓထံပါး ၊ ထိုနတ်သား ၊ ၀ပ်တွားဦးချကာ ။ သင့်ရာနေရာ ၊ ရပ်နေကာ ၊ လျှောက်လာထိုဂါထာ။ နတ်လူအများ ၊ တောင့်တငြား ၊ ကြီးပွားချမ်းသာရာ ။ ကြီးပွားကြောင်းသာ၊ မင်္ဂလာ၊ ကြံပါမရရှာ ။ မင်္ဂလာကား ၊ ဘယ်တရား ၊ ဟောကြားမိန့်ဆိုပါ ။
( ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ၊ ဟောညွှန်ပြ ၊ မှတ်ကြမင်္ဂလာ)
(၁) လူမိုက်နှင့်သာ၊ မပေါင်းရာ ၊ မှတ်ပါမင်္ဂလာ။
(၂) ပညာရှိသူ၊ ပေါင်းဖော်မူ ၊ မှတ်ယူမင်္ဂလာ။
(၃) ပူဇော်ထိုက်သူ၊ ပူဇော်မူ ၊ မှတ်ယူမင်္ဂလာ။
(၄) လျောက်ပတ်သင့်ရာ၊ နေထိုင်တာ၊ မှတ်ပါမင်္ဂလာ။
(၅) ရှေးကပြုလတ်၊ ကုသိုလ်မြတ် ၊ မှတ်အပ်မင်္ဂလာ။
(၆) ကိုယ်နှုတ်စိတ်အား ၊ ကောင်းစွာထား ၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ။
(၇) ကြားမြင်သုတ၊ ပြည့်စုံက ၊ မှတ်ကြမင်္ဂလာ။
(၈) လက်မှုသိပ္ပ၊ တတ်မြောက်က ၊ မှတ်ကြမင်္ဂလာ။
(၉) ကောင်းစွာသင်လတ်၊ ဝိနည်းမြတ် ၊ ကျင့်အပ်မင်္ဂလာ။
(၁၀) ကောင်းသောစကား၊ ပြောဆိုငြား ၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ။
(၁၁) မိဘနှစ်ပါး၊ လုပ်ကျွေးငြား ၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ။
(၁၂) ဇနီးသားအား၊ ထောက်ပံ့ငြား ၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ။
(၁၃) နှောက်ယှက်ကင်းစွာ၊ လုပ်ဆောင်ရာ ၊ မှတ်ပါမင်္ဂလာ။
(၁၄) စွန့်ကြဲဒါန၊ ပေးလှူက ၊ မှတ်ကြမင်္ဂလာ။
(၁၅) သုစရိုက်အား၊ ကျင့်ကြံငြား ၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ။
(၁၆) ဆွေမျိုးများအား၊ ထောက်ပံ့ငြား ၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ။
(၁ရ) အပြစ်ကင်းစွာ၊ လုပ်ဆောင်ရာ ၊ မှတ်ပါမင်္ဂလာ။
(၁၈)စိတ်နဲ့ဝေးစွာ၊ မကောင်းတာ ၊ ၊ ရှောင်ပါမင်္ဂလာ။
(၁၉) ကိုယ်နှုတ်ဖြင့်သာ၊ မကောင်းတာ ၊ ရှောင်ပါမင်္ဂလာ။
(၂၀) ကစော်အရက်၊ လှော်စာဖက် ၊ ရှောင်အပ်မင်္ဂလာ။
(၂၁) ကုသိုလ်တရား၊ မမေ့ငြား ၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ။
(၂၂) ရိုသေသင့်သူ၊ ရိုသေမူ ၊ မှတ်ယူမင်္ဂလာ။
(၂၃) မာနမထား၊ ဦးနှိမ်ငြား ၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ။
(၂၄) တင်းတိမ်၍သာ၊ ရောင့်ရဲစွာ ၊ နေပါမင်္ဂလာ။
(၂၅) သူ့ကျေးဇူးအား၊ သိတတ်ငြား ၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ။
(၂၆) သင့်လျော်သည့်ခါ၊ တရားနာ ၊ မှတ်ပါမင်္ဂလာ။
(၂၇) သည်းခံတရား၊ လက်ကိုင်ထား ၊ ကျင့်ငြားမင်္ဂလာ။
(၂၈) ဆုံးမစကား၊ နာယူငြား ၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ။
(၂၉) ရဟန်းသူမြတ်၊ ဖူးမြင်လတ် ၊ မှတ်အပ်မင်္ဂလာ။
(၃၀) သင့်ခါဓမ္မ၊ ဆွေးနွေးက ၊ မှတ်ကြမင်္ဂလာ။
(၃၁) ခြိုးခြံကျင့်မြတ်၊ကျင့်ကြံလတ်၊ မှတ်အပ်မင်္ဂလာ။
(၃၂) ဗြဟ္မစိုရ်တရား အစဉ်ပွား ၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ။
(၃၃) သစ္စာလေး၀၊ သိမြင်က ၊ မှတ်ကြမင်္ဂလာ။
(၃၄) မြတ်နိဗ္ဗာန်အား၊ ဆိုက်ရောက်ငြား ၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ။
(၃၅) လောကဓံကြုံ၊ စိတ်မတုန် ၊ မှတ်ကုန်မင်္ဂလာ။
(၃၆) မကောင်းကြုံလည်း၊ ၀မ်းမနည်း ၊ မှတ်မြဲမင်္ဂလာ။
(၃၇) ကောင်းတာကြုံလတ်၊ မတပ်မက် ၊ မှတ်အပ်မင်္ဂလာ။
(၃၈) လောကဓံစုံ၊ ဘေးမကြုံ ၊ မှတ်တုံမင်္ဂလာ။
မင်္ဂလာအား၊ ပြုကြငြား ၊ ရန်များအောင်နိုင်ရာ။
ပြောဆိုကြံဆ ဆောင်သမျှ အောင်ရအမှန်သာ။
နေရာအပေါင်း၊ ချမ်းသာကြောင်း ၊ ပြုကောင်းမင်္ဂလာ။
အောင်ကျော်မိုး(ဓမ္မဒါန)